فرش ماشینی

فرش ماشینی در حدود ۵۰ سال پیش وارد ایران شد. به دلیل گستردگی استفاده از قالی در ایران و قیمت بالای فرش دستباف، فرش ماشینی در زمانی کوتاه توانست مورد استقبال قرار بگیرد. تولید فرش ماشینی در در حجم زیاد در دهه ۶۰ خورشیدی آغاز شد.

فرش ‌های ماشینی با فناوری ‌های مختلف، جنس ‌های مختلف و با شانه و تراکم ‌های متنوعی تولید می‌ شوند. یکی از متداول ‌ترین فرش ‌های تولید شده در ایران فرش ‌هایی از جنس آکریلیک هستند. آکریلیک به دلیل شباهت زیاد به الیاف طبیعی (پشم) و همچنین عمر و کیفیت بالاتر نسبت به الیاف مشابه دیگر، جزء فرش ‌های با دوام بالا به حساب می ‌آید. هر چند قیمت این نوع فرش نسبت به سایر جنس‌های متداول اندکی بیشتر است. علاوه بر فرش‌های تولید شده با آکریلیک ۱۰۰ درصد، ترکیبات آکرلیک با سایر الیاف از جمله پشم و پلی‌استر نیز متداول است.

استفاده از پشم طبیعی نیز در تولید فرش ماشینی به دلیل قیمت بیشتر آن نسبت به الیاف مصنوعی با حجم کمتری به انجام می‌رسد. از جمله الیاف مصنوعی دیگر که در تولید فرش ماشینی مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توان به پلی‌ استر (ابریشم مصنوعی) و پلی ‌پروپلین اشاره کرد. پلی استر دارای ظاهر درخشان است که سبب شباهت فرش ماشینی با فرش‌های ابریشمی می‌شود و همچنین دارای ویژگی عدم پرزدهی همانند فرش‌های آکریلیک و پشم است. البته دوام و عمر این نوع فرش نسبت به موارد قبل کمتر است.

 

شانه و تراکم فرش ماشینی:

دو عامل مهم دیگر که در قالی ماشینی می‌بایست به آن توجه شود، تراکم و شانه است. شانه در اصطلاح به تعداد گره‌ های موجود در هر متر عرض فرش گفته می‌ شود. برای مثال یک فرش ۱۰۰۰ شانه در ابعاد ۴×۳ متر، دارای ۳۰۰۰ گره در عرض فرش است. تعداد گره‌های عرضی فرش بر اساس شانه‌های فلزی دستگاه بافت فرش مشخص می‌شود.

تراکم نیز همانند شانه اصطلاحی است که تعداد گره‌ های موجود در هر متر از طول فرش را مشخص می‌کند. معمولا تعداد گره‌ های طولی از تعداد گره‌ های عرضی بیشتر است. برای مثال فرشی با تراکم ۲۰۰۰ و در ابعاد ۳×۲ متر، دارای ۶۰۰۰ گره در طول فرش است. هر چه مقدار شانه و تراکم فرش ماشینی بیشتر باشد، ریزبافتی آن افزایش می ‌یابد و در نتیجه شباهت بیشتری به فرش دستبافت پیدا می ‌کند.

 

عمر فرش ماشینی:

عمر فرش ماشینی بسته به الیاف مورد استفاده در آن و همچنین استفاده و نگهداری اصولی ممکن است تا ۳۰ سال برسد. جلوگیری از رسیدن رطوبت به فرش ماشینی و شست و شوی اصولی سبب می ‌شود عمر فرش افزایش چشم گیری داشته باشد.

 

طرح‌های فرش ماشینی:

فرش ماشینی در گذشته بیشتر با الهام گرفتن از طرح‌ های فرش دستباف که معمولا شامل بخش ‌های لچک، ترنج و حاشیه هستند، طراحی و بافته می‌ شد. با گذشت زمان و تغییر سلایق، همچنین به بازار آمدن فرش ‌هایی از کشورهای بلژیک، ترکیه و برخی کشورهای دیگر، طراحی فرش ماشینی نیز دستخوش تغییراتی شده است. طرح‌ های مدرن فرش ماشینی شامل اشکال هندسی، اشکال هنری و شخصیت ‌های کارتونی برای کودکان، روز به روز در حال افزایش است. اگر چه طرح ‌های مدرن فرش ماشینی نسبت به گذشته رو به افزایش گذاشته است، با این حال طرح‌ های سنتی به ویژه طرح‌ های اصیل فرش دستباف، هنوز هم کاربردها و مشتریان زیادی دارند.